MUNDUKO IPUINAK

Haurrei herrialde ezberdinetako ipuinak kontatzea oso egokia eta eraginkorra izan daiteke, ipuina berez lantzeaz gain, hainbat balore transmititu daitezkeelako; kulturaniztasuna eta errespetua besteak beste.


Ondoren herrialde ezberdinetako ipuin batzuen adibideak azalduko dira:

AITONA BURUGOGORRA
(Mongoliako ipuina)


Behin bazen agure bat, aitona burugogorra deitzen ziotena. Zazpi ardi eta bi zaldi zeuzkan, azken hauetako batek hegan egiten zuena. Zaldi hegalaria etxeko eskuinaldean lotzen zuen, eta ezkerraldean bestea. Agureak zera desiratzen zuen, bere ardi marroiak arkume zuri bat erditzea.

Egun batean aiton burugogorraren nahia bete egin zen, ardi marroiak arkume zuri bat izan baitzuen. Agureak, pozez gainezka, mendiko larrera eraman zuen jaio berria. Zelai batean utzita, ardiak biltzera abiatu zen. Hori bukatutakoan, arkumea utzi zuen tokira heldu zen, eta beleek arkumeari begiak jan zizkiotela ikusi zuen. Biziki haserretuta, zaldi hegalariaren gainean beleei jarraitu egin zien. Harrapatu zituenean, mokoa kendu egin zien biei, bai eta horien ordez beste egurrezko batzuk jarri ere.

Bere beleei egindakoa jakin zuenean, Zeruko Erregea ere haserretu zen, eta bi otso bidali zituen, zaldi hegalaria jan zezaten. Aiton burugogorra, ordea, zaldi hegalariaren gainean zeruan zebilen eta erregearen asmoen berri izan zuen. Orduan zaldi hegalaria lotzen zuen tokia beste zaldiarenarekin aldatu zuen, eta horixe jan zuten otsoek gerturatu zirenean. Baina agureak otsoei jarraitu egin zien, harrapatu eta larrua kendu, eta bien larruak beren muturretan jarri zizkien.

Erregeak orduan bere bi tximuak bidali zituen, aiton burugogorrari min egiteko aginduz. Tximuak hurbildu zitzaizkionean, agurea sukaldean ari zen lapikoan egosten. Bi piztiek etxearen oihalezko horma urratzen hasi ziren, eta egindako urraduretatik azaldu zirenean, agureak ura bota zien aurpegira.

Haserre bizian, Zeruko Erregeak bere bi herensugeak bidali zituen, aiton burugogorrari su eman eta kiskaltzeko asmotan. Agureak jakin zuenean, bere antzeko txorimalo bat egin zuen, ardiak zituen tokian kokatu, eta alde egin zuen handik. Herensugeek panpina erre egin zuten, baita larre-toki osoa ere. Gero agureak, zaldi hegalariarekin, haien atzetik jarraitu eta buztanak moztu zizkien bi herensugeei.

Zeruko Erregeak, aitona burugogorra epaitzeko eta lepoa mozteko asmoz, dei egin zion bere presentziara joan zedin. Agureak agindua bete zuenean, Erregeak galde egin zion:
- Zergatik kendu zenizkien mokoak beleei eta egurrezkoak jarri?
Aitona burugogorrak erantzun zion arkume zuriaren desira gauzatu zenean, beleek begiak jan zizkiotela, eta horrexegatik aldatu ziela mokoa.

Orduan Erregeak esan zion:
- Arrazoi duzu, baina zergatik kendu zenien larrua nire bi otsoei, eta gero muturrean jarri gainera?
- Zertarako bidali zenituen zerorrek otsoak, nire zaldi hegalaria jateko, ala bestea?
Hegan egiten ez zuen zaldia hiltzeko aitortu zion erregeak, eta agureak erantzun zion:
- Bada, hegan egiten ez zuena jan zuten; horrexegatik kendu nien larrua.

Erregeak arrazoia eman zion berriro aitona burugogorrari, eta segitu zuen:
- Baina zergatik erre zenien aurpegia nire tximuei?
- Zertara bidali zenituen tximuok, niri min egitearren ala nire etxea urratzera?
- Zuri min egitearren, jakina – erantzun zion.
- Bada, hori egin ordez nire etxea hondatu zuten; horrexegatik erre nien aurpegia.

Erregeak onartu egin zuen aitona burugogorraren argudioa, baina segitu zuen:
- Zergatik moztu zenien buztana nire herensugeei?
- Zer agindu zenien zerorrek, ni erretzea ala nire ardien larre-tokia erretzea?
- Zu erretzea jakina.
Eta agureak azaldu zion orduan ez zutela bera kiskali, bere ardien larre-tokia baizik.

Azkenik erregeak amore egin, eta errugabe utzi zuen. Aurrerantzean, aitona burugogorra zoriontsu bizi izan zen, bere zazpi ardi eta zaldi hegalariarekin.

POR QUÉ LAS MOSCAS MOLESTAN A LAS VACAS

(Nigeriako ipuina)

Cuando Aídaha Humo era Reina de Calabar, siendo muy rica y hospitalaria, solía dar grandes banquetes a todos los animales domésticos, pero nunca invitaba a los animales salvajes porque les tenía miedo.

En una de las fiestas que daba, había tres grandes mesas, y dijo a la vaca que, puesto que era el animal más grande de los presentes, se sentara al principio de las mesas y distribuyera la comida a los demás. La vaca dijo que así lo haría, y comenzó a distribuir el primer plato, pero se olvidó de la mosca por ser tan pequeña-Cuando la mosca vio esto, pidió a la vaca que le diera su parte, pero la vaca dijo: “Estate tranquila, amiga, debes tener paciencia”.

Cuando llegó el segundo plato, la mosca otra vez pidió su parte a la vaca, pero la vaca señaló a su propio ojo, y le dijo a la mosca que recibiría su comida más tarde.

Finalmente, todos los platos se acabaron, y la mosca, sin haber recibido comida, se fue a la cama sin cenar.
Al día siguiente la mosca se quejó a la Reina,  la cual decidió que, puesto que la vaca no había dado a la mosca su parte, sino que había señalado a su ojo, en el futuro la mosca siempre obtendría su comida de los ojos de la vaca, y incluso ahora, a donde quiera que van las vacas, siempre hay moscas alimentándose en sus ojos, de acuerdo con las órdenes de la Reina.